Mál nr. 94/2023-Álit

ÁLIT

KÆRUNEFNDAR HÚSAMÁLA

í máli nr. 94/2023

Ákvörðun um uppsetningu á hleðslustöðvum í sameiginlegum bílakjallara. Notkun á eldra kerfi.

I. Málsmeðferð kærunefndar

Með álitsbeiðni, dags. 29. ágúst 2023, beindi Húsfélagið A, hér eftir nefnt álitsbeiðandi, til nefndarinnar erindi vegna ágreinings við B, hér eftir nefndur gagnaðili.

Gagnaðila var gefinn kostur á að koma á framfæri við nefndina sjónarmiðum sínum og kröfum í samræmi við ákvæði 3. mgr. 80. gr. laga um fjöleignarhús, nr. 26/1994.

Auk álitsbeiðni voru greinargerð gagnaðila, dags. 7. september 2023, athugasemdir álitsbeiðanda, mótteknar 12. september 2023, og athugasemdir gagnaðila, dags. 13. september 2023, lagðar fyrir nefndina.

Málið var tekið til úrlausnar á fundi nefndarinnar 11. apríl 2024.

II. Helstu málsatvik og ágreiningsefni

Um er að ræða fjöleignarhúsið C 20-26 í D. Álitsbeiðandi er húsfélagið en gagnaðili er eigandi eignarhluta í húshluta nr. 26. Ágreiningur er um hvort gagnaðila sé heimilt að hlaða bifreið sína með rafmagnstengli í bílastæði hans í sameiginlegum bílakjallara þrátt fyrir uppsetningu húsfélagsins á nýju hleðslukerfi fyrir rafbíla í bílakjallaranum.

Krafa álitsbeiðanda er:

Að viðurkennt verði að gagnaðila sé óheimilt að nota einkatengil til hleðslu á bifreið sinni í bílakjallara hússins og eftir atvikum að heimilt sé að klippa á tengilinn haldi gagnaðili notkun hans áfram.

Í álitsbeiðni segir að tekin hafi verið ákvörðun um á húsfundi 30. nóvember 2022 að setja upp rafhleðslukerfi í bílakjallara hússins. Þeir sem hafi sótt fundinn hafi samþykkt uppsetningu kerfisins en gagnaðili hafi einn verið á móti. Samhliða því hafi verið rætt um að ekki yrði hægt að nota áfram tengla sem væru þegar til staðar við bílastæði. Eftir uppsetningu kerfisins hafi stjórn álitsbeiðanda talið mikilvægt að leita álits varðandi lögmæti þess að banna notkun tenglanna til hleðslu rafbíla og leitað til Húseigendafélagsins. Jafnframt hafi stjórnin verið í samskiptum við Húsnæðis- og mannvirkjastofnun.

Húseigendafélagið hafi talið ákvörðun álitsbeiðanda um að banna notkun tenglanna til hleðslu rafbíla lögmæta uppfyllti notkunin ekki kröfur sem hefðbundið sé að gera til slíks búnaðar, með tilliti til brunavarna til dæmis, og setji það óforsvaranlegt álag á rafkerfi hússins.

Varðandi fyrri liðinn þá hafi Húsnæðis- og mannvirkjastofnun sérstaklega mælt með notkun á sérhæfðum búnaði til hleðslu rafbíla. Jafnframt hafi komið fram að hefðbundir 16A tenglar, eins og séu í bílakjallara hússins, henti ekki til hleðslu rafbíla nema hleðslustraumur sé takmarkaður verulega, við 10A að hámarki. Erfitt sé að tryggja að hleðslustraumur fari ekki yfir 10A. Hvað seinni liðinn varði þá hafi álitsbeiðandi fengið yfirlit yfir álag frá HS veitum og mælingarnar bent til þess að huga þurfi að álagi, sérstaklega með auknum fjölda rafbíla. 

Stjórn álitsbeiðanda hafi því eindregið mælt með því að íbúar myndu nota álagsstýrt hleðslukerfi sem sé nú til staðar í bílakjallara og hætti sem fyrst að nota tengla til hleðslu rafbíla. Álitsbeiðandi hafi jafnframt ákveðið að banna notkun á tenglum við bílastæði til hleðslu rafbíla frá og með 1. september 2022 nema í neyðartilfellum. 

Gagnaðili hafi brugðist við þessu með því að skipta út hefðbundnum tengli og sett annan viðurkenndan tengil til rafbílahleðslu. Hann hafi ekki keypt hleðslustöð eins og aðrir eigendur. Tengillinn sé á töflu C 26 sem sé með 100 ampera stofni en hámarks notkun á LI. 26 séu einungis 40 amper. Hann telji sig þannig hafa uppfyllt framangreindar kröfur með þessum nýja tengli og það sé ekki að verið að setja auka álag á tengilinn. Hann hafi einnig tekið fram að í sölutilboði íbúðar hans hafi verið tekið fram að tengill væri í bílastæði til rafhleðslu. Hann hafi álitið að stjórn álitsbeiðanda gæti með engu móti bannað honum að nota eigur hans.

Álitsbeiðandi hafi þurft að verða við beiðni eiganda um uppsetningu rafhleðslukerfis. Án viðbragða hefði hver eigandi getað farið í sjálfstæðar breytingar og sett upp eigin hleðslustöð við sitt stæði, sem hefði mögulega endað með of miklu álagi á rafkerfi hússins.

Samkvæmt svari Húsnæðis- og mannvirkjastofnunar sé ekki ólöglegt að nota tengla eins og þá sem séu til staðar við bílastæðin til að hlaða rafbíla en þó sé mælt með að notaðar séu sérstakar rafhleðslustöðvar til hleðslu rafbíla. 

Mikill munur sé á því að banna notkun tenglanna og að ekki sé ætlast til að tenglarnir séu notaðir. 

Í greinargerð gagnaðila segir að hann sé löggildur rafvirkjameistari síðan 1976. Hann hafi hafið nám í rafvirkjun árið 1967 og starfað við þá iðn allan sinn starfsaldur. Rök hans fyrir notkun tengils til rafbílahleðslu í bílastæði hans séu þau að 100 ampera stofn sé inni í aðaltöflu hússins og hámarks notkun sé um það bil 40 amper. Tengillinn sé tengdur með 2,5 q vír að varbúnaði sem tengdur sé notkun hans í húsinu (séreign hans). Tengillinn sé af viðurkenndri tegund ætlaður til rafbílahleðslu. Liðinn sem verji tengilinn sé af A gerð 1P N B16 30 mA. ætlaður til þessa nota. Álag á rafkerfi hússins sé langt frá því að hætta stafi af tenglinum en hann sé einn á grein. 

Í athugasemdum álitsbeiðanda segir að raflögnin í C 20-26 sé þannig að tekin sé einfasa 32A sjálfvar (kvísl) upp í hverja íbúð og einnig sé tekinn frá þessu tengill í bílastæði svo og í geymslu íbúðar. Samþykkt hafi verið á aðalfundi 10. nóvember 2021, eftir að hafa leitað ráðlegginga hjá fagaðilum, að setja upp aðgangsstýrt hleðslukerfi í bílakjallarann. Húsnæðis- og mannvirkjastofnun hafi eindregið mælt með slíku hleðslukerfi. Ekki hafi verið kosið um að hætta notkun á tenglum til hleðslu rafbíla.

Eftir að búið hafi verið að leita tilboða hjá löggiltum rafverktökum og söluaðilum slíkra kerfa hafi verið samið við tiltekið fyrirtæki um uppsetningu en þeir hafi einnig hannað raflögnina fyrir kerfið. Lögð hafi verið þriggja fasa raflögn að öllum bílastæðunum, þar með talið bílastæði gagnaðila, til að geta sett upp hleðslustöðvar við hvert stæði. Allir rafbílaeigendur hafi sett upp hleðslustöðvar í sínum stæðum nema gagnaðili og hafi kerfið gengið án vandkvæða. Stjórn álitsbeiðanda hafi sent út tilkynningu um að bannað væri að nota tenglana í bílastæðunum til hleðslu bíla og einungis leyft að nota hleðslustöðvar.

Jafnræðis skuli gætt við aðgang að rafmagni og notast sé við fasajöfnun sem sé tilgangurinn með álagsstýrðu kerfi sem þegar sé til staðar og uppsett í húsinu. Kosið hafi verið um þetta kerfi meðal íbúa, að setja upp rafhleðslukerfi til hleðslu rafbíla, sem hafi verið samþykkt og fara eigi eftir því. Einnig með tilliti til öryggissjónarmiða.

Í athugasemdum gagnaðila segir að hann sem rafvirkjameistari hafi gert mælingar og breytt téðum tengli og varbúnaði eftir kröfum eða óskum Húsnæðis- og mannvirkjastofnunar. Rafkerfi hússins sé í engu ógnað með þessum viðurkennda búnaði. Tiltekið fyrirtæki sé innflutningsaðili að búnaðinum og sérfræðingar þar hafi fullyrt að hann sé öruggur enda hæpið að fyrirtækið sé að flytja til landsins og selja ótryggan búnað.

III. Forsendur

Í 1. mgr. 26. gr. laga um fjöleignarhús, nr. 26/1994, segir að eigandi hafi einn rétt til hagnýtingar og umráða yfir séreign sinni með þeim takmörkunum einum sem greini í lögum þessum eða öðrum lögum sem leiði af óskráðum grenndarreglum eða eðli máls eða byggjast á löglegum ákvörðunum og samþykktum húsfélagsins.

Samkvæmt 11. tölul. 5. gr. laga um fjöleignarhús falla undir séreign öll tæki, búnaður og þess háttar til hleðslu rafbíla við eða á bílastæði í sameign sem fylgir séreignarhluta, þótt tengd séu sameiginlegu kerfi eða lögnum.
 
Í 1. mgr. 57. gr. laga um fjöleignarhús segir að hlutverk og tilgangur húsfélaga sé aðallega að sjá um varðveislu, viðhald, endurbætur og rekstur sameignarinnar þannig að hún fái sem best þjónað sameiginlegum þörfum eigenda og stuðla að og framfylgja því með samþykktum, reglum og ákvörðunum að hagnýting hússins, bæði séreigna og sameignar, sé ávallt með eðlilegum hætti og þannig að verðgildi eigna haldist. Í 2. mgr. sömu greinar segir að valdsvið húsfélags sé bundið við sameignina og ákvarðanir sem varða hana og nauðsynlegar séu vegna hennar og sameiginlegra hagsmuna eigenda. Þá segir í 3. mgr. að húsfélag geti ekki tekið ákvarðanir gegn vilja eiganda sem feli í sér meiri og víðtækari takmarkanir á ráðstöfunar- og umráðarétti hans yfir séreigninni en leiði af ákvæðum laga þessara eða eðli máls.

Í bílakjallara hússins voru settir rafmagnstenglar til hleðslu rafbíla í hvert stæði við byggingu hússins sem eru tengdir mæli viðkomandi íbúðar. Á húsfundi 30. nóvember 2022 var tekin ákvörðun um uppsetningu á nýju kerfi til hleðslu bíla en um er að ræða sameiginlegt álagsstýrt kerfi sem ætlað var að leysa rafmagnstenglana af. Gagnaðili hefur ekki viljað nota nýja kerfið og notast áfram við upphaflega kerfið en hann endurnýjaði rafmagnstengilinn til þess að mæta kröfum um aukið öryggi.

Kærunefnd telur að þrátt fyrir að tekin hafi verið ákvörðun um uppsetningu á nýju kerfi á húsfundi séu engin ákvæði í fjöleignarhúsalögum sem koma í veg fyrir hagnýtingu gagnaðila á rafmagnstenglinum sem fellur undir séreign hans, sbr. 3. mgr. 57. gr. laga um fjöleignarhús, enda hefur hann þess utan gert viðeigandi ráðstafanir vegna ábendinga um að öryggi hans væri ábótavant. Nefndin telur það hafa þýðingu í málinu að ekki liggja fyrir óyggjandi gögn sem styðja það að notkun tengilsins ógni öryggi og jafnframt að eldra kerfið var sett upp samhliða byggingu hússins og fylgdi íbúðum við sölu. Þannig er ekki um það að ræða að einstaka eigendur hafi fengið leyfi húsfélagsins til að tengja inn á sameiginlegar rafmagnstöflur með sérlausnum, sbr. álit nefndarinnar í máli nr. 126/2020.  Að framangreindu virtu er kröfu álitsbeiðanda hafnað.

Álit nefndarinnar hindrar ekki aðila í að leggja ágreining sinn fyrir dómstóla með venjulegum hætti, sbr. 6. mgr. 80. gr. laga um fjöleignarhús.

IV. Niðurstaða

Það er álit kærunefndar að hafna beri kröfu álitsbeiðanda.

Reykjavík, 11. apríl 2024

Auður Björg Jónsdóttir

Víðir Smári Petersen                                     Eyþór Rafn Þórhallsson